สีกระตุ้นความจำ : เพิ่มสีในสมุดโน้ต สร้างเทคนิคการจำให้สมอง

คนเราใช้ความจำในทุกขณะ แม้ในขณะที่คุณกำลังอ่านบทความนี้อยู่ คุณก็กำลังใช้ความจำระยะสั้น เพื่อจำคำขึ้นต้นของประโยค พออ่านสุดประโยคก็จะนำความจำนี้มาคิดรวมกับคำที่อ่านต่อๆ มา เพื่อจะแปลบริบทและความหมายของสิ่งที่กำลังอ่าน หากเราไม่มีความจำ เราจะไม่รู้เลยว่า คำที่เพิ่งอ่านผ่านมาคือคำว่าอะไร หรือกำลังดูละคร คุณก็จะจำฉากที่เกิดขึ้นก่อนหน้านี้เพียง 1 วินาทีไม่ได้เลย

“ความจำ” เป็นเหมือนการเก็บข้อมูลต่างๆ เพื่อจะดึงมาใช้ต่อไปในอนาคต ซึ่งความจำจัดเป็นระบบหนึ่งที่ตื่นตัวและทำงานอยู่ตลอดเวลา เราทุกคนต่างก็ใช้ประโยชน์จากความจำในหลากหลายเหตุการณ์ ไม่ว่าจะเป็นการจดจำช่วงเวลาดีๆ ในชีวิต จำใบหน้าคนที่เพิ่งรู้จัก จำเบอร์โทรศัพท์ จำเนื้อหาและข้อมูลเพื่อสอบทั้งในห้องเรียน สมัครงาน หรือการพรีเซนท์งานก็ตาม บางคนความจำดี บางคนก็ขี้หลงขี้ลืม ซึ่งเกิดจากปัจจัยหลายๆ อย่าง ที่ทำให้ประสิทธิภาพในการจำแตกต่างกัน

สำหรับคนที่ขี้หลงขี้ลืม อ่านหน้าลืมหลัง OfficeMate มีทริคดีๆ เกี่ยวกับการใช้สีสัน มาช่วยกระตุ้นความจำ และทำให้จำได้นานขึ้นมาฝาก

ทำไมสีถึงมีผลต่อความจำ?

ความจำของมนุษย์สามารถเกิดขึ้นได้ด้วยหลายปัจจัย ทั้งสมรรถภาพในการจำ ระยะเวลาในการจำ และการเพ่งความสนใจ เรามาดูกันดีกว่าว่าสีมีผลอย่างไรต่อความจำของเรา?

สีสัน คือ สิ่งเร้าอารมณ์

สีสัน ถือเป็นสิ่งเร้าที่ช่วยกระตุ้นอารมณ์ของมนุษย์ เมื่อเราเจอสิ่งของที่มีสีสัน เราจะรู้สึกต่อสิ่งนั้นและจดจำมันได้ดีกว่า เช่น บางคนใช้สีในการจำรถตัวเอง เป็นต้น และถ้าอิงจากงานวิจัยของคณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ สีโทนร้อน เช่น สีแดง สีเหลือง จะช่วยกระตุ้นให้มนุษย์ตื่นตัวได้ดีกว่าสีโทนเย็น เช่น สีน้ำเงิน หรือสีเขียว

สีสัน เป็นความจำการรู้สึกสัมผัสทางตา

หนึ่งในความจำประเภทความจำการรู้สึกสัมผัส หรือ Sensory Memory ที่นักจิตวิทยามักให้ความสำคัญ คือ การสัมผัสทางตา หรือการมองเห็น (Iconic memory) ซึ่งความจำชนิดนี้จะทำให้เราจดจำภาพได้ในระยะเวลาสั้นๆ ยิ่งเมื่อมีสีสันเข้าไปเกี่ยวข้องจะเป็นเหมือนการกระตุ้นให้เกิดการจำในระยะเวลาที่นานขึ้น ชัดขึ้น ทั้งยังทำให้คนเราตัดสิ่งที่สนใจน้อยกว่าออกไป เพื่อไม่ให้รบกวนความจำที่เราต้องการจำจริงๆ อีกด้วย ดังนั้นการเน้นข้อมูลสำคัญด้วยสีสัน อย่างการใช้ปากกาไฮไลท์ หรือใช้ปากกาสีเน้นเฉพาะจุด จึงเป็นเหมือนการกำหนดสิ่งที่ต้องการจำให้ชัดเจนขึ้นนั่นเอง

สีสัน สอดรับกับประสบการณ์ส่วนบุคคล

ถ้าเราลองหาวิธีการจำ ทำยังไงให้จำได้? คงมีหลากหลายวิธีให้เราได้เลือก และอาจจะรวมถึงการจดจำโดยการเชื่อมโยงกับประสบการณ์ในชีวิตตัวเอง เพราะเหตุการณ์ที่ผ่านมาในชีวิต และเป็นสิ่งที่เรายังคงจดจำมันได้ จะถูกเก็บไว้ในความจำประเภทหนึ่ง ที่เรียกว่า ความจำระยะยาว ซึ่งถือเป็นความจำที่ทรงประสิทธิภาพ เมื่อเราจำเป็นต้องจดจำอะไรใหม่ๆ ให้นำสิ่งที่ต้องการจำไปโยงเข้ากับประสบการณ์ของตัวเอง สีสันที่เราใช้ในการจดบันทึกก็เช่นกัน เมื่อเราเลือกใช้สีที่เรารู้สึกถึงสิ่งนั้นๆ เช่น ต้องการจดข้อมูลว่า ร่างกายคนเราต้องการน้ำวันละกี่แก้ว หากจดด้วยหมึกสีน้ำเงินซึ่งเป็นตัวแทนของน้ำ ก็อาจจะทำให้เราจำข้อความนั้นได้นานขึ้น เพราะสีโยงกับประสบการณ์ของแต่ละบุคคล และนอกจากนี้ สีแต่ละสียังมีผลต่อการเรียน และให้อารมณ์ความรู้สึกที่แตกต่างกันอีกด้วย

สีมีอิทธิพลอย่างไรต่อการจดจำและการเรียนรู้?

เมื่อต้องการทิ้งขยะอันตราย เราจะทิ้งลงถังขยะสีแดง เมื่อจะข้ามถนน ให้รอสัญญาณไฟรูปคนสีเขียว หรือไปพักตามที่พักต่างๆ หากต้องการอาบน้ำเย็นให้หมุนฝักบัวไปที่สีน้ำเงิน เห็นได้ชัดว่า สีแต่ละสีถูกใช้เป็นสัญลักษณ์แทนความหมายของสิ่งต่างๆ ในชีวิตประจำวัน ทำให้เราคุ้นชินและจดจำสิ่งต่างๆ อิงไปตามสีนั้นๆ และสีแต่ละสียังส่งผลต่ออารมณ์ ความรู้สึก การตอบสนองที่แตกต่างกันไป เราจะมาดูกันว่าสีไหนที่เหมาะกับการจำและการทำงานบ้าง?

สีเขียว

สีเขียว เป็นสีที่เมื่อเรามองเห็น จะทำให้นึกถึงธรรมชาติ ต้นไม้ ทุ่งหญ้า ความอุดมสมบูรณ์ ทำให้สีเขียวเป็นสีแห่งความสงบ และการผักผ่อน นอกจากนี้สีเขียวยังเป็นสีที่ช่วยให้คนเรามีสมาธิจดจ่อกับสิ่งต่างๆ ได้ดี และชัดเจนขึ้น

มีงานวิจัยที่ศึกษาเกี่ยวกับอิทธิพลของสีเขียวหลากหลายชิ้น แสดงให้เห็นว่าพนักงานที่ทำงานในออฟฟิศที่มีพื้นที่สีเขียว งานที่ทำออกมาเป็นที่น่าพึงพอใจมากขึ้น รวมถึงเหล่านักช็อปทั้งหลายใช้เวลาในการช็อปปิ้งในร้านที่เพ้นท์ด้วยสีเขียวมากขึ้นเช่นกัน แสดงให้เห็นว่าสีเขียวทำให้คนเราจดจ่อ มีสมาธิกับสิ่งนั้นๆ และผ่อนคลายมากขึ้น

สีส้ม

หากถามแต่ละคนว่าเมื่อคิดถึงสีส้ม จะทำให้คิดถึงอะไร? คำตอบก็หลากหลายไปตามประสบการณ์ที่แตกต่าง บางคนอาจจะนึกถึงผลไม้ บางคนนึกถึงบรรยากาศยามเช้า หรือนึกถึงพระอาทิตย์ตรงเส้นขอบฟ้า สีส้ม จัดเป็นสีโทนร้อนที่กระตุ้นความรู้สึกได้ดี เป็นสีที่ช่วยให้อารมณ์ดี เป็นเหมือนแหล่งพลังงาน และใช้ในการเรียกร้องความสนใจได้ดี

นักทฤษฎีหลายคนออกมาบอกว่า สถานที่ที่มีสีส้มเป็นองค์ประกอบ เหมาะแก่การเป็นสถานที่เรียนรู้ การเทรนนิ่งต่างๆ เพราะสีส้มจะช่วยเพิ่มปริมาณออกซิเจนในสมอง ทำให้เกิดการกระตุ้นด้านอารมณ์ ทำให้รู้สึกกระฉับกระเฉง และมีพลังที่จะทำสิ่งต่างๆ

และยังพบว่าการใช้สีเน้นข้อความหรือข้อมูลที่สำคัญ ช่วยให้ผู้เรียน เรียนรู้ได้ดีขึ้น และสีที่เหมาะสำหรับการเน้นข้อความก็คือสีโทนร้อน แต่ไม่ใช่สีแดงเหมือนที่เราหลายคนเคยเข้าใจ กลับกลายเป็นสีส้ม ซึ่งเหมาะสมกว่าด้วยพลังและความสว่างของสี แต่หากใช้สีส้มโทนเข้มเกินไป จะทำให้รู้สึกอึดอัดได้เช่นกัน

สีน้ำเงิน

สีน้ำเงิน เป็นสีตัวแทนแห่งความสงบ ความเย็น หากเลื่อนเฉดสีให้สว่างขึ้นเป็นสีฟ้า จะทำให้รู้สึกถึงความเป็นมิตร สนุกสนาน แต่หากใช้โทนเข้มเกินไป ก็จะทำให้รู้สึกครึ้มๆ และเยือกเย็น มีงานวิจัยเปิดเผยว่า สีน้ำเงินเป็นสีที่เหมาะสมที่สุดสำหรับสภาวะการเรียนรู้ และทำงาน มีการแนะนำให้คนที่ทำงานในลักษณะที่ต้องใช้ความคิดเยอะๆ อย่างโปรแกรมเมอร์ ทำงานในที่ที่เป็นสีน้ำเงิน จะช่วยในเรื่องการคิดงาน และทำงานได้ดีขึ้น

แนะนำให้ใช้ปากกา กระดาษโน้ต หรือไฮไลท์สีน้ำเงิน หากต้องอ่านทำความเข้าใจบทเรียน หรือบทความ แต่อย่าลืมใช้สีส้มในจุดที่ต้องการเน้น จะยิ่งช่วยในเรื่องการเข้าใจเนื้อหาและการจำ

นอกจากสีที่บอกมาข้างต้น สีอื่นๆ ก็สามารถกระตุ้นความรู้สึกและความจำของเราได้เช่นกัน ไม่ว่าจะเป็นสีเหลือง หากใช้ในปริมาณที่พอเหมาะ จะทำให้เรารู้สึกมีความสุข หรืออาจจะใช้สีแดงสำหรับข้อควรระวัง สีต่างๆ เหล่านี้นอกจากจะสีผลต่อความรู้สึกแล้ว ยังเป็นการแยกประเภท จัดกลุ่มข้อมูลที่ต้องการจดจำ ให้เชื่อมโยงกับประสบการณ์ระหว่างสีนั้นๆ รวมถึงการใช้อุปกรณ์ต่างๆ ทั้งกระดาษโน้ต ปากกาไฮไลท์ ปากกาสี ที่มีสีสันหลากหลาย ในการจดบันทึก บทเรียน หรือข้อความที่ต้องการจำ จะยิ่งช่วยให้การจำมีประสิทธิภาพมากขึ้นนะคะ

ช้อปปากกาสี กระดาษโน้ต และปากกาไฮไลท์ ไปเพิ่มสีสันในสมุด หรือตารางนัดหมาย กระตุ้นสมองให้จดจำได้นานขึ้น ช้อปเลยที่ เว็บไซต์ OfficeMate ช้อปวันนี้ ส่งฟรี! เมื่อสั่งซื้อครบ 499 บาท

อ่านบทความเพิ่มเติม

• เทคนิคเลือกสีปากกาจดเลคเชอร์ ‘ปากกาสีไหน ใช้จดอะไรดี?’
• รวมเทคนิคจดเลคเชอร์ยังไง ให้เปิดเทอมใหม่คะแนนสุดปัง!
• ไม่พลาดทุกเรื่องสำคัญ ด้วย 4 ไอเทมหลากสีสัน ช่วยเตือนความจำรับรองไม่มีลืม

ที่มา: med.swu.ac.th/ shiftelearning.com